Güncel Amasya Sitesi

suluova

Tarihçe
 

Miladın ilk yıllarında “Arguma” (Sulakyurt) adıyla anılan bölge 1902 yılında “Suluca” ismiyle bucak olur. 1946 yılında “Suluova” ismini almıştır.

Suluova’nın tarihi M.Ö. 2000’li yıllara dayanmaktadır. “Doğukent” mahallesinde bulunan Kumbettepe’ de yapılan kazılarda çıkan envantere göre ilçe tarihi, kalkolotik çağ ve Hititler devrine kadar uzanmaktadır.

Selçuklular döneminde Türk idaresine (egemenliğine) girmiştir.1386 yılında Osmanlı idaresine geçmiştir.

Zengin bir linyit kaynağına sahip ilçe merkezi 1954 yılında Şeker Fabrikasının kurulması ile hızlı bir gelişme göstermiştir. Suluova 1957 yılında ilçe olmuştur.

Coğrafi Yapı ve Ulaşım
 

Orta Karadeniz Bölgesinin iç kısmında yer alan Suluova, Amasya’nın 25 km batısındadır. İlçenin yüz ölçümü 516 km², rakımı 510 metredir. Akdağ, ilçenin en yüksek dağı olup yüksekliği 2.064 m. dir. Suluova’nın batısı Merzifon ovası ile bağlantılıdır.

Suluova, İç Anadolu karasal iklimi ile Karadeniz iklimi arasında kaldığından geçiş iklimi özelliğine sahiptir.

Tersakan Çayı ilçenin en önemli akarsuyudur.

Çevrenin en büyük sulama barajı olan Yedikır Göleti 60 milyon m³ hacimlidir. Gölet, aynı zamanda Yedi Kuğular Kuş cenneti adıyla koruma altına alınmıştır.

Derinöz Barajı; ilçenin doğu kısmında Derinöz deresi üzerinde kurulmuş sulama amaçlı suni bir gölettir.

İlçe Sivas-Samsun karayolu ve demiryolu üzerindedir. Kara ve demiryolları ile yurdun her tarafına bağlantılıdır. İlçemiz Amasya'ya 24 km., Merzifon'a 18 km., Samsun'a 100 km., Ankara'ya 335 km. uzaklıktadır.

İlçe sınırları dahilinde 2 adet tren istasyonu vardır. Bunlardan birisi şehir merkezinde, diğeri Hacı bayram mahallesindedir.

Köy yollarının büyük bir bölümü asfalttır. İlçeye bağlı 38 köy ve 1 kasabanın tamamında yol, su, elektrik ve telefon vardır.

Ekonomik ve Sosyal Durum
 

İlçe ekonomisi, madencilik, hayvancılık, tarım, sanayi ve ticarete dayanmaktadır.

1954 yılında kurulan Şeker Fabrikası, 1957 yılında ilçe olmasına ve kısa bir süre içerisinde çok yoğun göç almasına neden olmuştur.

İlçe linyit kömürü yatakları açısından oldukça zengin bir rezerve sahiptir. İlçe sınırları içerisinde Amasya İl Özel İdaresi tarafından işletilmekte olan Eski Çeltek Kömür İşletmesi ile birlikte 3 tane de özel kömür işletmesi faaliyetini sürdürmektedir.

İlçe de 274.280 dekar tarım arazisi bulunmaktadır.

Ayrıca Harmanağılı, Yolpınar, Uzunoba, Kurnaz, Boyalı Köylerinde meyve üreticiliği (kiraz, şeftali, elma) önemli boyutlardadır.

İlçede hayvancılık oldukça gelişmiş bir sektördür.

Besi Organize Sanayi Bölgesi: Suluova 32 bin büyükbaş besi hayvancılığının yapılması ve bu besi ahırlarının büyük kısmının şehir merkezinde bulunması çevre sağlığı ve çağdaş kent görünümü açısından büyük olumsuzluklar yaratmaktadır. 10 yıldır planlanan besi ahırlarını şehrin dışına çıkaracak olan bu proje, tesislerin yapılacağı alanın hukuki problemleri nedeniyle çözülememiş, ancak 2003 yılında bu hukuki sorunlar çözülerek 2004 yılı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı yatırım programına alınmıştır. Bu işin alt yapı çalışmaları için 6,4 triyon TL. ödenek ayrılmıştır. Bu arada müteşebbis heyet kuruluş protokolü ve yer ile ilgili ÇED raporları ve jeolojik etüd raporları tamamlanmıştır. Projenin uygulanacağı 90 hektarlık arsa Maliye Bakanlığından müteşebbis heyete devri yapılmış olup, tesisin uygulama projeleri hazırlanmıştır. Söz konusu projeler Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca onaylanmış, 12.06.2007 tarihinde de 12.265.000,00-YTL. Keşif bedelle yol, kanalizasyon, içme suyu ve yağmur suyu inşaatlarından müteşekkil alt yapı yapım işi %62,50 indirim oranı teklifi ile uygun teklif veren Kaçkar İnşaat San.Ti.Limt.Şti. adına ihale edilmiştir.Adı geçen firma çalışmalara başlamış olup, çalışmalar halen devam etmektedir.

2004 yılı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı yatırım programına alınan projenin ÇED raporları ve jeolojik ETÜD raporları tamamlanmıştır.

Organize Sanayi Bölgesi: Karma Organize Sanayi Bölgesi Çalışmaları : İlçemizin önemli sorunlarından işsizliğin çözümü için organize sanayi bölgesi kurulmak amacıyla Suluova Kazanlı mevkiindeki yerin yer seçimi çalışmaları tamamlanmış olup, organize sanayi bölgesi kurulmasının sağlanması için 2005 yılı yatırım programına alınarak 300.000-YTL ödenek ayrılmıştır. Organize Sanayinin kurulacağı alanda mevcut olan özel mülkiyete ait arsanın kamulaştırılması için Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından 2005 yılı içersinde 637.000-YTL., 2006 yılında 250.000-YTL. Olmak üzere toplam 887.000-YTL. ödenek gönderilmiştir. Ayrıca kamulaştırma bedeli olarak mahkeme tarafından tesbit edilen bedelin eksik kalan kısmı olan 120.000-YTL. Müteşebbis Heyet tarafından karşılanarak hak sahiplerine toplam 1.007.000-YTL. Kamulaştırma bedeli ödenerek tapu tescili yapılmıştır. Sahanın jeolojik ve jeoteknik etüt çalışmaları tamamlanarak Afet İşleri Genel Müdürlüğünden vize edilmiştir. Sahanın mevzii imar planları İl İdare Kurulu kararına istinaden 14.09.2006 tarihinde askıya çıkarılarak kesinleşmiş ve Bakanlıkça da onaylanmıştır. Sahanın etüt proje mühendislik hizmetlerinden zeminde aplikasyon ve arsa düzenleme uygulaması ve parselasyon planı altyapı projeleri ve elektrik projelerinden oluşan avam projeleri Bakanlıkça onaylanarak, uygulama projelerinin yapımı gerçekleştirilip Bakanlıkça tetkik ve kontrol edilerek onaylanmıştır. 16.07.2007 tarihinde 8.690.732,00 YTL keşif bedeli ile yol, kanalizasyon, yağmur suyu, içme suyu ve gömme su deposu inşaatlarından müteşekkil alt yapı yapım işi ihalesi 63.73 oranında kırımla yapılmıştır. İhaleyi Kaçkar İnşaat San.Ltd.Şti. almış olup, adı geçen firma çalışmalara başlamış halen devam etmektedir.

İlçe merkezindeki Şeker Fabrikasında yılda 800 bin ton Şeker pancarı işlenerek yaklaşık 100 bin ton kristal şeker üretimi yapılmaktadır.Şeker Fabrikasının 2006-2007 yılı kampanya döneminde 513.000 ton şeker pancarı işlenerek 56.810 ton kristal şeker, 21.496 ton %50 polarlı melas üretilmiştir.

Şeker Fabrikası içindeki Etil Alkol Fabrikası 1996 yılından beri üretime devam etmektedir.ünde 200 ton melası işleyerek 60.000 litre etil alkol, 60.000 ton konsantre slempe ve 6 ton sülfat üretecek kapasitededir. Et ve Balık A.Ş, 1995 yılında özelleştirilerek Amasya Pancar Ekiciler Kooperatifine satılmıştır.

İlçede tarım sanayinin gelişmesine paralel olarak ticaret de hızlı bir gelişme kaydetmiştir.

Bunlar dışında ilçede 1 Traktör Kabin İmalathanesi, 1 adet Belediye Mezbahanesi, 1 adet Mermer Fabrikası, 2 adet Yem Fabrikası, 3 adet un Fabrikası, 2 Tekstil Fabrikası ve 1 plastik fabrikası, Kozlu Gıda tarafından inşa edilen 700.000 baş kapasiteli Yumurta Tavukçuluğu işletmesi ilçenin en önemli sanayi kuruluşlarındandır.

Suluova’da tarım oldukça gelişmiş olup, Türkiye ölçütlerine göre makineleşmiş tarım yapılmaktadır. Tersakan Çayı ve Yedikır Barajının suladığı Suluova; her türlü tarım ürününün yetiştirilmesine elverişlidir.

İlçede şeker pancarı ve soğan başta olmak üzere arpa, elit (şeker pancarı tohumu) tohumluk ve slajlık mısır, ayçiçeği, nohut gibi ürünler ticari amaçlı olarak belli oranlarda yetiştirilmektedir.

Yıllık ortalaması 95 bin ton olan soğan üretimi ilçe ekonomisi içinde önemli bir yer tutmaktadır.

Eğitim, Kültür ve Sağlık
 

İlçede tamamı merkezde olmak üzere 2 genel lise, 1 Anadolu Lisesi, 1 Kız Meslek Lisesi, 1 İmam Hatip ve Anadolu İmama Hatip Lisesi, 1 Ticaret ve Anadolu Ticaret Meslek Lisesi, 1 Sağlık Meslek Lisesi ve 1 Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi bulunmaktadır.

İlçede yetişkinlerin eğitimi için, Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü ve Mesleki Eğitim Merkezi Müdürlüğü, 11 öğretmen ile hizmet vermektedir.

İlçede 1 spor salonu (Mahmut Demir Spor Salonu) ve 1 çim saha, 2 adet halı saha, 3 adet toprak saha bulunmakta olup, 5ı adet de amatör spor kulübü bulunmaktadır. İlçede yetişen güreşçilerden Olimpiyat ve Dünya Şampiyonu Milli Güreşçi Mahmut DEMİR Türkiye’nin adını bütün dünyaya duyurmuştur.

İlçede 50 yatak kapasiteli Devlet Hastanesi ve 100 yatak kapasiteli sigorta hastanesi bulunmakta iken SSK Hastanelerinin Sağlık Bakanlığına devredilmesi projesi kapsamında SSK Hastanesi ile Devlet Hastanesi SSK Hastanesi binasında birleştirilmiş olup, 125 yatak kapasiteli Devlet Hastanesi olarak hizmetine devam etmektedir. Eski Devlet Hastanesi binasında Diş ve Diyaliz Üniteleri hizmet vermektedir. İlçe merkezinde 4, Eraslan Kasabasında 1 olmak üzere toplam 5 Aile Sağlığı merkezi bulunmaktadır. Köylerde 7 tanede sağlık evi mevcuttur.

İlçede dinlenme ve mesire yeri olarak, Kapaklı Orman Fidanlığı ve Dinlenme Tesisleri, Yedikuğular Kuş Cenneti, Gani Baba Türbe ve Piknik Alanı bulunmaktadır.

Türbe ve Yatırlar

Bu gün türbe ve yatır olarak kabirleri ziyaret edilen kişiler Suluova tarihinde önemli bir yere sahip olan ve Suluova”ya yerleşimi sağlayan kişilerdir.

Alaflı Dede

Bir Eylül Mahallesi İstasyon bahçesinin üstündeki mezarlıkta bulunmaktadır.

Gökçe Baba

(Delil Baba) Bir Eylül Mahallesi çay bahçesinin güneyinde yolun altında kabri bulunmaktadır.

Erenler Türbesi

Hacı Hayta Mahallesi Erenler mevkiinde bulunmaktadır. Alevi su arkını yaptırmış, vasiyeti gereği halen bu arktan su akıtılmaktadır.

Gani Baba

Horasan”dan Anadolu”ya islamiyeti yaymak için gelen Gazi Derviş Şeyh Abdülgani El Halveti”nin mekanıdır. Saygılı köyünün altında Tersakan çayının kenarındadır. Çevresi piknik alanı olarak düzenlenmiştir.

Avdan Dede

İlçemiz Akdağ mevkiinden Akören köyü koruluğunda ve Eğribük Köyü Erikli Mezrası arasında Avdan Dede mezarı bulunmaktadır.

Seyyid Yahya

Yolpınar köyünün batısında bulunmaktadır. Büyük ulemalardan olan Seyyid Neckettin Yahya Efendi”nin türbesidir. Bu türbelerin ziyaret amaçları çeşitlidir. Dilek tutma vb. nedenlerle buralara gidilmektedir.

Nüfus ve İdari Yapı
 

2007 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Veri Tabanı sonuçlarına göre Suluova’nın nüfusu, ilçe merkezinde 37.235, kasaba ve köylerde 10.193 olmak üzere toplam 47.428’dir.

İlçeye bağlı bir belde (Eraslan Beldesi) ve 38 köy bulunmaktadır. İlçe merkezinde 20 mahalle vardır. Köylerin 2/3’ ü ova köyü, 1/3’ü ise orman ve dağ köyüdür. Köylerin yerleşimi topludur.

Belde ve Köy Nüfusları